“Sana bakmak için sırf göz kesileyim diye gök olmak istiyorum.” Platon Platon: 430-347 BC, Sokrates: 470-399 BC Gerçek ismi Aristokles olan, (bir rivayete göre Platon: geniş omuzlu) genç Platon, babası ile Sokrates’e gelmeden bir gece önce Sokrates rüyasında beyaz bir kuğu görür ve öğrencilerine yeni katılımcının dünyanın en aydınlanmış insanlarından [...]
İtalyanlar boşuna “traduttore traditore (çevirmen haindir)” dememiş. Herhangi bir yapıt bir dilden, bir başka dile motamot[1] aynı anlamlar korunarak çevrilebilir mi? Sonuç her zaman nitelik kaybı değildir kuşkusuz, hatta çevirmenin maharetine bağlı olarak eserin kimi parçaları daha şairane bile çıkabilir… Fakat “aynı” olamaz. Sonuçta her dilin tarihsel olarak taşıdığı bir [...]
Adaletin ne olduğunu sormak ve onu gerçekleştirmeye yönelmek, bir dünya içinde ve başkalarıyla kopartılmaz ilişkiler ağında olan her var oluş için zorunludur. Her ilişkide, her olay düğümünde, her karşılaşmada bu soru kendini duyurur ve yanıtlanmayı talep eder. Birlikte yaşayanların ilişkisel ağı kararlar ve eylemlerle örülür. Kararların ve eylemlerin hakkaniyete uygunluğu [...]
Marx, ilk birikim teorisi çerçevesinde her şeyden önce kapitalist üretim biçiminin kökenini ve oluşum sürecini ve koşullarını araştırmaktadır. Fakat bunu yaparken aynı zamanda toplumun, mülkiyetin ve devletin kökenini de araştırmaktadır. Marx bu araştırmasını dilin, değerlerin ve erdemin kökenine ilişin araştırmayla ilişkilendirmektedir. Bu konuda öncelikli olarak başvurulması gereken iki önemli kaynak [...]
Özet: Bu makale G. W. F. Hegel’in bir tür keşif yolculuğu olarak tanımladığı “Tinin Fenomenolojisi” (The Phenomenology of Spirit) eserinde Hegel’in uyguladığı yöntemi genel hatlarıyla tanımlarken eserde “duyusal kesinlik ya da bu ve sanma” (sensuous-certainty; or the “this” and meaning something), “algı ya da şey ve yanılsama” (perceiving; or the [...]
"Felsefenin Kurucu Bir Kavramı Olarak Barış" başlıklı yazısından alıntılanmıştır. İbni Haldun Mukaddime’de tarih bilimini ‘yalandan’, ‘yanlıştan’, ‘yanılgıdan’ ve ‘masaldan’ kurtarmak istemektedir. Böylece o, bu bilimi bilimsel olarak yeniden temellendirmek istemektedir. Bu kavramlar hem tarih biliminin içinde bulunduğu durumu (nesnel olan) hem de tarihçilerin tarih bilimine ve onun konusuna karşı bilinçli [...]
Özet: Bu makale Platon’un “mimesis” kavramındaki iyi mimesis - kötü mimesis ayrımını esas alarak bir tür mimetik deneyim olarak yorumlanabilecek olan kendilik deneyiminde –Sokrates örneği üzerinden– iyi mimesis’i anlamlandırmayı amaçlamaktadır. Sokrates -Alcibiades ilişkisinde ilişkinin diyalektik biçimine dikkat çekmek isteyen makale Sokrates’in kimliği ile bütünleşmiş olan “kendini tanı!” (gnothi seauton) ilkesinin [...]
Sokrates bilgeliğiyle övünen güzel bir aristokrat olan Kharmides’e “bilgelik”ten ne anladığını sorar. Kharmides önce bilgeliğin rahatlık, ılımlılık ve ölçülülük olduğunu acelecilik ve telaşla ilgisinin olmadığını söyler; ama Sokrates ona çoğu zaman aceleciliğin ve hızlı davranmanın yavaşlıktan daha iyi olduğunu söyler. O zaman, Kharmides, bilgeliği bir utangaçlık gibi tanımlar. Sokrates buna [...]
* “Bu kısa metin Doğan Göçmen’in “Hegel’de Özgürlük Kavramı Üzerine” başlıklı yazısından alınmıştır. Yazı Şubat 2022’de Doğu-Batı Yayınlar’ından “Düşünce Tarihinde Özgürlük” adı altında Armağan Öztürk ve Cengiz Çevik’in editörlüğünde yayınlanacak olan derleme kitapta yayınlanacaktır. Doğu-Batı Yayınları’ndan Taşkın Takış Beye metnin yayınlanmasını mümkün kıldığı için teşekkür ederiz.” Hegel’in felsefesi bir özgürlük [...]