* Kültür ve uygarlık kavramları eski Türkçeden günümüz Türkçesine farklı isimlerle ifade edilmiştir. Alıntılarda asıl metne bağlı kalındığından farklılık dikkat çekecektir. Kültür eski Türkçede ‘hars’ ve yeni Türkçede ‘ekin’ olarak karşılanmakta uygarlık ise ‘medeniyet’ olarak da ifade edilmektedir. Kültür ve uygarlık olguları arasında bir ayrım yapabilmek için öncelikle her iki [...]
İmam Cafer-i Sadık (699-765), Hz Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in oğlu olan Hz. Zeynel Abidin’in torunudur. 12 imam sıralamasında kendisinden önceki soy sıralaması şöyledir; İmam Muhammed Bakır (babası), İmam Zeynel Abidin (dedesi), İmam Hü- seyin (büyük dedesi), İmam Hasan (büyük dedesinin abisi), İmam Ali (büyük dedesinin babası). Alevîler arasında genel ifade [...]
İnsanların mağaralarda yaşadığı paleolitik dönemde mağaraların ve kayaların üzerine çizilen resimler dikkate alındığında, sanatın insanlık tarihinin başlangıcından itibaren var olduğu anlaşılabilir. Daha sonra buzullar erir, insanlar mağaralardan çıkar, saz ve kerpiçten evler yapar, ilk toplu yaşamı sağlayan köyler ortaya çıkar ve mimarinin temelleri neolitik dönemde atılmış olur. Bu topluluklar bitki [...]
Değişim ve ardından gelen dönüşüm dramanın odak noktasıdır. Aristotelesçi drama; şartların, durumun, dinamiklerin yarattığı değişimin, karakterin psikolojisini ve hayatını nasıl etkilediğini odağına alır. Brechtiyan(Bertolt Brecht) drama ise değişmeye direnen karakterin sosyo-ekonomik sistemin kurbanı ve sürdürücüsü olduğunun altını çizer. Öte yandan Absürd drama; değişim, hele de dönüşümü beklemenin ölüm ve doğum [...]
İnsan, hayatını sürdürürken çeşitli sınırlarla kuşatılmıştır. Bunların kimisi fiziksel ve dış etkenlerden kaynaklıyken bazıları da psikolojik ve içsel nedenlerle oluşur. İnsan nasıl kendi potansiyelini ketleyebilir ve kendi kendini olumsuz sınırlarla nasıl kuşatabilir? Bunun ne kadar bilincindedir? Kendi yarattığı veya koşulların dayattığı sınırların farkında mıdır ve bunlara müdahale edebilir mi? Sınırlarının [...]
Sınır hem belirleme hem de olumsuzlamadır. Hidrojen atomunun son yörüngesinde tek elektrona sahip olması bakımından Hidrojen olarak belirlenmesi aynı zamanda onun iki elektronlu Helyum atomu olmadığını anlatır. Sınır kavramı ile belirlenenin, belirlenimini kazandığı şey olarak kalabilmesi, geçici olmasını getirir. Varlığa özdeş belirlilik Nitelik, Varlık için dışsal, ilgisiz belirlilik Nicelik ve [...]
Künhül Ahbar ve Hibetullah’ın Saatnâme’si gibi eserlerde “Arşın altında bin kandil açılır. Bin kandilin içinde yedi kat yerler, yedi kat gökler… sekiz kat cennet, öküz, balık, ol kandilin içindedir…” mealinde sözler bulunuyor. Ve tarikat kandili benimsiyor, mitolojisine onu dahil ediyor: “Kandil nûrunda iken, Hazret-i Şâh-ı Üstad-ı Ezel güvercin donunda uçup [...]
Bir şeyi, bir olguyu özne için veya toplumsal açıdan değerli kılan nedir? (Milliyet’in Ocak 1984’te tertiplediği “İstanbul’dan Göreme’ye Kültür mirasımız”ın korunması konulu seminerine sunmuş olduğum tebliği aşağıda veriyorum) Tarihî değer deyiminden geçmişte meydana getirilmiş, sanat açısından değerli bir yapıt, ya da ülke bakımından önemli bir olayın geçtiği mahal anlaşılır. Biz [...]
Öncelikle adı geçen eserde yer alan inanç ve uygulamalara ait değerlendirmelerimize geçmeden önce eser ve yazar hakkında kısa bir bilginin verilmesi yerinde olacaktır. “Türkiye Halkının Kültür Kökenleri” isimli eserin yazarı Burhan Oğuz (1919-2009) hayatta iken canlı bir tarih olarak nitelendirilmiştir. Oğuz, yüksek mühendis mektebini bitirmesine rağmen Türkiye’nin sosyal tarihine ışık [...]