“It is better to travel hopefully than to arrive”(Ulaşmaktansa umutla yolculuk etmek yeğdir.) Robert Louis Stevenson Friedrich Engels’in, “Socialisme utopique et socialisme scientifique” (1880) adlı çalışmasına atfedilmiştir. “Yeni öğretinin ilk görünümü, böylece Isparta’ya öykünen çileci (ascetique) bir komünizm oldu. Sonra üç büyük ütopyacı geldi: Burjuva eğilimin proleter yönelim yanında henüz [...]
Ütopya, genel mahiyetiyle gerçekleşmesi mümkün olmayan bir devlet biçimi olarak tanımlanır. Buradaki mümkün olmayan gerçeklik saptaması, nihai gerçekliğine erişememesi anlamındadır. Zira gerçekliğine erişen “tamamlanır” ve tamamlanan ortadan kalkar. Bu nedenle ütopik devlet, mutlaklaşmış bir ideal devletten ziyade, arayışın sürekliliği, edimselliği içinde olası en iyi devlet biçimini oluşturma ya da en [...]
İnsanın en büyük hayal kırıklığı yaşamı boyunca inşası ile uğraştığı her şeyin hiç beklemediği bir anda, aniden sonlanmasıdır. Geleceğe dair hayaller kuran ve bir düzen belirleyerek hayatını idame ettiren insan için tek gerçek olan ölümle karşılaşmak onda büyük bir şok etkisi yaratmaktadır. Varoluşundan bu yana, ister bilinçli olsun ister bilinçsiz, [...]
Üzerinde sektirdiğim her taş varlık denizinin karanlıklarında yitti. Ne gam, taşlar hep yitmek için değil midir? Dindarlığı bir iktidar söylemi olarak kavramak başka, bir muhalif söylem olarak kavramak çok daha başkadır. Bir iktidar söylemi olarak dindarlığın bir hülyası, bir ütopyası yoktur, olamaz. Üstesinden gelmek zorunda olduğu tek endişesi sürekliliğini [...]
İnsan, tarihin hemen hemen her döneminde topluluk olarak, becerebildiği ölçüde de toplum halinde yaşama gereksinimi duymuştur. Bununla birlikte insanın müşterek olarak yürüttüğü her yaşam formunda, gerek iş bölümü gerekse işbirliğinde olsun, tarihin her döneminde bir rıza ve itaat probleminin ortaya çıktığı sosyolojik bir vakıadır. Yönetim şekillerinin dönüşmesi, sınıfsal farklılıkların oluşması, [...]
Düşünce ve buna bağlı olarak oluşturulan tavırlar birbirlerine ne kadar uzak ve aykırı olursa olsun eğer özgürleştirici açınımlara yönelik ise buradan doğan fikirler insanlığın evrensel tinine bir katkı, eylemler ise tarihsel bir olay niteliği taşırlar. Bilinç çelişkide kalamaz; o doğası gereği farklı ve karşıt gibi görülen belirlenimleri tümele getirmek, kavramına [...]
‘‘Ve biz, her bir insanın kaderini kendi çabasına bağlı kıldık.’’ İsra Sûresi, 13. Her insanın doğduğu ana özel bir yıldız haritası bulunur. Güneş, ay, gezegenler ve asteroidlerin doğum anındaki konumunu gösterir bu harita. Mitolojiden hikâyelerine aşikar olduğumuz Zeus’un astrolojideki temsilcisi Jüpiter’den, aşk ve ilişkileri simgeleyen Venüs’e; akıl ve iletişimin gezegeni [...]
“Ölümlüler arasında tek iyiliksever tanrıça bir umut kaldı, Öbürlerinin hepsi çekilip gitti Olympos’a.” Theognis [1] Sonsuza kadar Olympos’ta zevk ve sefa içinde yaşayacak olan Tanrılar bunu paylaşmak isterler. Bu nedenle Prometheus ve Epimetheus kardeşlere hem kendilerine benzeyen hem de farklı bir varlık yaratmasını buyururlar. İki kardeş görevlerini tamamlayıp insanı yarattığında [...]
Çağımızın pusulasını kaybetmiş gibi görünen savrulmuşluğu bize tutunacak sağlam dayanaklar aratıyor. Bu durumda Sayın Takiyettin Mengüşoğlu’nun önemle ele aldığı “İnsanın varlık bütünlüğü içinde kıymetler” sorununu irdelemek çok anlamlı görünüyor. Felsefî Antropoloji için insan aktif olan, sürekli yapıp-eden bir varlıktır. Hayat ancak yönü belli olan yapıp-etmelere, bunların gerektirdiği kararlara dayanabilir; yoksa [...]