Milyonlarca yıl süren kimyasal, yaşambilimsel evrimler sonucu birkaç milyon yıl önce ilk insansı varlıklar dünya yüzünde belirdiler. İlk insansı varlıklar savanlarda ayak üstünde yürüyorlardı. Ayak üstünde durmanın, yürümenin elverişliliğiyle, yırtıcı hayvanlarla savaşmak, avlanmak, beslenmek için taş, sopa ve bitkileri elleriyle topluyorlar, avladıkları hayvanları parçalıyorlardı. Ellerin becerikliliği, yaptıkları işlere uyumluluğu gittikçe [...]
Kendi gerçeğine gözü açık olan aydınların sık sık düşündükleri bir konudur bu. Orta Asya Türkçesi zengin bir dildir; ama Türklerin Anadolu’ya göçünden sonra aydınların gaflete düşmesi sonucu dilimiz Arapça ve Farsça’nın egemenliği altına girmiştir. Aydınların gafleti olmasaydı veya Türkçe o günün gereksinimlerine cevap verebilecek bir dil olsaydı, aydınlarımız onu bir [...]
Evvelinden bu güne, ozanlarca bezenen Hem bir şarap misali, hem arı, hem bal gibi, Emeklerce işlenmiş bir Türkçemiz var iken, Bir fuzuli fikir ki üstadım Fuzuli’den... Fuzuli üstadımız dört yüz elli yıl önce, Kanuni zamanında ve de şehri Bağdat’ta, Günlerden bir gün ola, şöyle bir dörtlük diye: “Ol sebepten Farisi [...]
Türkçe’nin anlatım gücünü araştırmak, onun zenginliklerini ortaya koyabilmek için seçilecek en iyi yol, onun kaynağına inerek, önce en eski yazılı üstünlüklerini incelemek, sonra bugüne gelinceye kadar söz ve anlatım açısından gösterdiği gelişmeleri, kazandıklarını ve yitirdiklerini incelemektir. Biz burada, Türkçe’nin sözvarlığını süzgeçten geçirmek, onun engin gücünü ortaya koymak istiyoruz. Bunu gerçekleştirmeye [...]
Oğuz Türkleri, 11. yüzyılda İran’a girerek Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nu kurdular. Aynı yüzyılın ikinci yarısında Anadolu’ya da girerek önce yerel beylikleri, sonra da Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurdular. 1077’de yalnızca Sivas, Erzurum, Kayseri, Malatya, Konya değil, İstanbul’un hemen burnunun dibindeki İznik de Türklerin elindedir. Öyle ki, XII. yüzyıldan başlayarak İtalyan kaynakları, Anadolu’dan [...]
şair nedir? aktör, yazar, oyuncu nedir? ya da ressam, heykeltraş, müzisyen, besteci?.. soruyu yeni baştan ve daha düzenli sormalı: / daha doğrusu kategorize etmeli, sınıflandırmalı / 1. şair, yazar, besteci,-daha sonra ressam, heykeltraş... 2. aktör, oyuncu, müzisyen (icrâ eden yani...) vs... yazar mesela... veya şair. muammer efendi’nin fatih’te iki gözlü [...]
Yeryüzünde konuşulmuş olan dil sayısı 2796’dır. Bunun ancak 118’i bugün devlet dilidir. Ancak bu 118 dilin hepsi büyük uygarlık dili sayılmaz. Devlet dili ne kadar işlenmemiş olursa olsun, mutlak bir yazı dili doğurur. Sonra da kendi çapında bir uygarlık dili durumuna gelir. Türkçemizi de yüzyıllardır bu niteliği kazanmış bir dil [...]
“Karşı-Tarihselciliğin, ‘biçim’, ‘yapı’ ve ‘denge’ kavramlarının Olguculukta ve Yaşam Felsefesinde mutlaklaştırılması, geç burjuva toplum ve tarih görüşüyle kaynaşır. H.Freyer ‘toplumsal yapı’yı tümüyle ‘yaşamın biçimleri’ olarak tanımlamıştır. Bunun sonucunda toplumbilimsel kavramlar, olay içeriklerine göre değil, tarihsel gerçeğin yapısında taşınan içeriklere göre belirlenir. Amerikan burjuva toplumbiliminde şimdilerde egemen olan ‘Büyük Kuram’ [...]
Yirminci yüzyılda Batıda üretilmiş entelektüel ürünlerin en temelinde Dil üzerine yapılan araştırmaların yattığı söylenebilir. Bu araştırmalar ve sonuçları ‘öznenin kuruluşu’ yanında ‘toplumun kuruluşu’nu da açıklayan yöntemler geliştirmiş ve kuruluş yasalarına ulaşmak için bir yol açmıştı. Beneviste’nin aktardığı gibi: “Troubetzkoy, daha 1930’larda ‘Yaşadığımız çağı, bütün bilim dallarının tekilciliğin yerini yapısalcılığa [...]