İnsanın yaratma güdüsünün kaynağı ontolojik bir temele dayansa bile toplumların kültürlerine kendini ve evreni algılayış biçimlerine göre belirgin ayrımlar gösterdiği bir gerçektir. Bu bağlamda iki temel ayrım görmek mümkündür: Doğu ve Batı kültür ayrımı. Bu ayrım doğu sanatı ve batı sanatı biçiminde de, gerçekliği algılama ve yansıtmadaki özgün ayrımlar olarak [...]
Estetiğin konusu genel olarak “Güzellik”tir. Güzelin kendisinin varoluş biçimleri sanatın değişik alanlarında görülür. Sanatta sınıflama onun konusuna göre değil, kullandığı araç ve yöntemlere göre yapılıyor. Hangi biçim altında gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin, farklı sanat alanlarının ortak yanları vardır, amacı güzellik, aracı imge, yöntemi hayal gücüdür, iletisi ise duygularadır. “Güzel” kavramı “İyi” ve [...]
Form, bu nesnenin görme ya da dokunma organlarıyla algılanabilmesini sağlayan kendine özgü gerçekliğidir. Bu gerçeklik evrenin tüm oluşlarında kendini gösterir. Evrende oluşan tüm olay, olgu ve nesneler yasalıdırlar. Bunlar başka bir söylemle birer fizik yasalarıdır. Evrendeki bütün gerçeklikler kendi içlerinde zıtların mücadelesi sonucu dönüşürler. Çünkü karşıtı olmayan hiçbir nesnel ve [...]
“Bazı güzellik türleri, ilk görünüşlerinde sevgi ve övgümüzü kazanırlar. Ama güzelliğin pek çok düzenlerinde, özellikle güzel sanatlarınkinde, uygun olan duyguyu duymak için çok fazla düşünmek gerekir. Yanlış bir beğeni, çok kez, tartışma ve düşünmeyle düzeltilebilir.” Öyleyse duyu, duygu ya da beğeninin, anlıksal yetilerimizin yardımına gereksinimi vardır. Doğru duyguyu sağlamak için hazırlık yapmamız gerekir. Estetik [...]
Sanat etkinliği en geniş anlamıyla benliğin kişiliğe dönüştürülmesi eylemi olup, dışımızdaki dünyalara duyulan ilgi ve bilinmeyenlerin çekiciliği de bu eylemimizi besleyen ana damarlardır. Var olanla var olmayan arasında bir yerlerde bulunan sanatsal süreç, bu iki alanı biraraya getirmeye çalışır. Açık bir kavram olan ve bu yüzden de çeşitli tanımlamalarla tüketemediğimiz [...]
Tanımlama yapılmamış olmakla birlikte fiilen görülen şudur ki “halk”, bir yandan sandık başına gidecek kerpiç ev sakini iken öbür yandan da, idarenin dizginlerini elinde tutan, meskûr son iki zümredir. Bu olguda Fransız Devrimi’ndeki durumla temel fark “halkın iradesi” ile iktidara gelen elit – orada burjuvazi, burada burjuvazi öncesi toprak ağası – ’in [...]
“Gerçekten, karşımıza ilginç bir nokta çıkmasıdır ki, bu da Jön Türklüğün Osmanlı İmparatorluğu’ndaki modernleşme hareketlerinin bir halkası olarak görüldüğüdür. (71) En sonunda beklenen gelişme (...) Biyolojik materyalizmin Osmanlı aydınları arasında yayılması ile ortaya çıktı (...) Bu alanda en çok ilgi çekenin, üst kademe devlet ricâlinin bile epeydir hayranlığını kazanmış bulunan [...]
Bu hususta Saint-Juste’ün kaleminden çıkmış şu satırları okuyalım: PAPAZ TAKIMININ DİNİ “Eskilerin hiçbir dinî kanunu yoktu, kült (tapınç) boşinançlı ya da politik idi. Helenistan tek bir bağnazlık belirtisi gördü, o da Philippe’in bir dolabıydı... İlk Romalılar, ilk Helenler, ilk Mısırlılar hıristiyandılar. Aktöreleri ve merhametleri vardı: işte Hıristiyanlık, Constantin’den beri Hıristiyan [...]
Konya, 15-16 Mayıs 1989 Konya Selçuk Üniversitesi’nin tertiplediği “200. yıl dönümünde Fransız İhtilâli ve Türkiye” sempozyumuna (Konya 15-16 Mayıs 1989) “Fransız Devrimi ve Kadro Hareketi” adlı bildiriyi sunmuştum. Garip bir içgüdüsel davranışla “ihtilâl” sözünü “ağzımıza almayıp” bildirime “devrim” demiştim. Neme lâzım!... (Batı dillerinde “revolution” sözcüğü hem ihtilâl, hem de devrim [...]