Tüm ilişkilerde temel olan iki faktör, Paylaşım ve İletişim’dir. İster eş, ister ebeveyn-çocuk, ister işveren-işçi, isterse sosyal ilişkiler olsun, paylaşım ve iletişimin varolduğu derecede bir ilişkinin boyutundan bahsedilebilir.
Kullandığımız sözcüklerin ses, nüans, vurgu, tonlama değerlerinin anlamsal önemi çok büyük olmasının yanı sıra, jest, mimik ve tutum gibi fiziksel belirtilerle bir anlam bütünlüğü oluşmaktadır. Ancak daha sonra sözcüğün kendi taşıdığı anlam, sadece %10’luk bir kısmını kapsamaktadır. Zihinde oluşan herhangi bir imgenin, simgesi durumunda olan bir sözcük, o imgenin, üzerinde uzlaşılabilmiş bir kısaltmasından ibarettir. Sözcüklerin incelenmesi ve kullanılmasında dilbilim, kişilerin sahip oldukları genel dil bilgisi, üzerinde çalışılarak uygulama alanlarının geliştirilebilme ve değiştirilebilme imkânı, iletişimin ve tüm arkatasarında bulunanların potansiyelini ortaya çıkarmak, insan beyninin gelişmişliğinin en büyük göstergelerindendir. Bu zenginlik içinde, iki zihin arasındaki ortak bir çalışma ile, -basit bir anlatımla- elma olarak simgelediğimiz imgenin bundan sonra armut, armut olarak simgelediğimiz sözcük ile elma imgesinin oluşacağına yönelik ahit tüm anlamın değişmesi için yeterlidir.
Herhangi bir somut ve/veya soyut kavramı ifade ettiğimiz bir sözcük, ses kullanımı ve dilin geçmişiyle sağlanmış gelişmişlik daha da ileri bir aşamaya taşınabilir. Örneğin, daha önceleri tamamen sessiz harfleri kullanabilme imkânını konjonktürel düşünerek, “Dünyada bunu düşünecek ve isteyecek kimse olmaz” gibi kişinin anlamsız önyargısı ile mantık dışı kabul etmek, insanın ilerleme çabasından çok gerilemeye yönelik olduğunu yansıtan bir paradigmadır. Kişinin, sadece, ancak ve ancak alışılagelmiş olan iki harf ve üzeri sözcüğün, imgeler bütününü karşılayabileceğine yönelik yersiz bir inançla kendini kısıtlaması da buna bir örnektir.
İletişimin ilk başlangıçlarından ve en üstün değer olarak uzlaşılmış olan “İnsan”a konulan ismin(kısaltmanın), başka bir imgenin karşılığı olmasının, insanın değeri ve anlamı üzerine düşünülemediğinin yeterli ve dominant göstergesidir. Zihnin ve algılamanın; dil, sözcükler ve anlam dünyasındaki yeri, aralarında kurulan bağlantılarda gereken üst düzey uyum ve bütünlük çabası, insanın değerinin ve anlamının karşılanması açısından çok ciddi bir sorumluluktur.
İletişim üzerine düşünüp, bu konu üzerinde yoğunlaşabilmek için çok geniş alanlarda çalışma yapma gerekliliği vardır. Kişinin, kendini -ve dolayısıyla insanı- tanıması için, A noktasından B noktasına, yani kendisinden kendisine olan yolculuğunda araç/lar gereklidir. Bu araçların çeşitliliği ve derinliği diğer birçok üst konu başlığından daha fazladır. Böyle olması da, iletişimin değerini ve tadını artırmaktadır. Bilirsiniz, kolay olmayanlar (“zor” demekten daha pozitif) bize daha değerli gelir. Belki/bazen kendisinden, belki de bizim ona verdiğimiz anlamdan ötürüdür.
Dillerin ahitlerini, yani sözlüklerini gerektiği kadar kullanırsak getireceği rahatlığa ve verimliliğine doyum olmaz. Bunun yanı sıra, imlâ kılavuzu kullanarak bilimsel hale getirilmiş, uzlaşılmış hallerini dikkate alarak dili kullanmak, hem zihni, hem iletişimi sağlam zeminlere oturtmak için temel gerekenlerdendir. Yazıda ve kitap okumada sağladığı kolaylıklarla birlikte, zihinde sağladığı gelişim de diğer önemli faydalarındandır. Deyimler ve atasözleri de bir dilin kullanımındaki en büyük zenginliklerdendir. Zihinlerde sağladığı derinlik ve ifadenin kolaylaştırılmasındaki rolünün de çok büyük olması açısından önemlidirler.
Herhangi bir yerde bir sunum yapma veya konferans verme durumunda olan kişinin beden dili, retorik, ve diksiyon üzerine bilgi sahibi olma gerekliliği ve sorumluluğu tüm dinleyiciler için ve iletişimin tam anlamıyla sağlanması için olmazsa olmazlardandır. Bunlarla birlikte algının sürekliliğini sağlamak için konuyla bağlantılı çeşitli hikayeler, masallar, fıkralar gibi mizaha da yer vermesinde büyük fayda vardır. Bazı konuları alegorilerle ele alması da gerekebilir. Konuşmacının tüm dikkat edeceklerinin yanı- sıra, hiçbir zaman didaktik olmaması, kişileri manipülasyona yönelik ve bilgiyi empoze etmeye çalışır tarzda olmaması da özellikle dinleyiciler için büyük önem teşkil eden, hiçbir şekilde başvurulmaması gereken bir çaba olmalıdır.
Hayatta yaşanabilme ihtimali olan bazı durumlar için de, en temel iletişim dili olan mors alfabesinden de haberdar olmak gerekir. Alfabeler konusunu da ele aldığımızda, tüm dillerin semboloji ve harfleri, tarihçeleri hakkında bilgi sahibi olmak da ayrı bir zevktir. Hiyeroglifler hakkında birkaç bilgiye sahip olmak bile insanı bambaşka dünyalara sürükleyiverir. Etimoloji üzerine de çalışma yapılırsa, bir dilin kökündeki o ayrıntılı bilgilere sahip olmakla birlikte, algı ve anlam bütünlüğüne sahip olmanın zenginliğine kavuşulur.
Şu konu başlıkları da iletişim konusunda ayrıntılı bilgi sahibi olmak isteyenlerin haberdar olmaları gereken başlıklardandır: Semantik, semiyoloji, refleks, sinyal, bilgi, müzik, oyunlar, satranç, internet, yayın araçları, iletişim sistemleri ve araçları, enstrümanlar, kodlar, dernek ve vakıf çalışmaları, ilanlar, geziler, felsefe, sanat, dans, spor, bilim.
İletişimin ve bundan da önce olan etkileşimin, uyumlu, dengeli ve bütünlük içinde olması için düşünmemiz ve doğru eylem çabası içinde olmamız, hepimizin sorumluluğundadır. Bunun çocuk ve gençlere, doğru, sağlam ve etkin bir yapısının oluşmasına her türlü desteği sağlamak da en temel görevlerimizdendir. Yukarıda kısmen değinebildiğim konu ve kavramlara ek olarak günlük ilişkilerimizde ve dilin kullanımında karıştırılmaması gereken kavramlar ve sözcüklerden en popüler olanlarını kendimce algıladığım ve yaptığım çalışma sınırlılığıyla aşağıda listelemek istiyorum. Ayrıca kişilerin her zaman -en azından bir kere-, özellikle kendi iç iletişimlerinde kendilerine sormalarını, gerekli gelişim ve değişimde pasif kalmamalarını salık veririm. Uyum ve bütünlük içinde olmanız dileğiyle!
KARIŞTIRMAYIN!
(Daima ayırdında ve farkında olunması gerekenler!)
- GENEL ile ÖZEL
- BİRİNCİL OLAN ile İKİNCİL OLAN
- KAVRAMLAR ile SÖZCÜKLER
- İMGE ile SİMGE
- SİMGE ile KAVRAM
- BİLİM ile BİLİMSEL
- TEORİ ile PRATİK
- EĞİTİM ile ÖĞRETİM
- AMAÇ ile ARAÇ
- AMAÇ ile HEDEF
- SÜREÇ ile SONUÇ
- ŞİMDİ ile GEÇMİŞİ
- ŞİMDİ ile GELECEĞİ
- AKIL ile ZEKA
- AKIL ile ZİHİN
- HAFIZA ile AKIL
- DÜŞÜNCE ile DUYGU
- ARZU ile DÜŞÜNCE
- İNSAN ile HAYVAN
- RAHATLIK ile ÖZGÜRLÜK
- KİŞİSEL DÜŞÜNCEM ile OLMASI / OLMAMASI GEREKEN
- YAPILAN / OLAN ile YAPILMASI / OLMASI GEREKEN
- BİLGELİK ile BİLGİLİLİK
- GEZGİN ile TURİST
- ALGILAMAK ile HİSSETMEK
- ETKİLEŞİM ile İLETİŞİM
- DUYGU ile HİS
- DOKUNMAK ile HİSSETMEK
- TAT ile LEZZET
- MERHAMET ile ACIMAK
- ACI ile ISTIRAP
- DAVRANIŞ ile TUTUM
- TUTUM ile TAVIR
- TEDBİR ile PARANOYA
- KARAKTER ile MİZAÇ
- ÇILGINLIK ile DELİLİK
- SÖZ / EYLEM ile DOĞRU ZAMAN
- SÖZ / EYLEM ile DOĞRU YER
- HAREKET ile EYLEM
- İSTEK ile İHTİYAÇ
- İSTEK ile EMİR
- İHTİYAÇ ile AÇGÖZLÜLÜK
- İHTİYAÇ ile ZORUNLULUK
- FAYDA ile KÂR
- SONSUZ ile SINIRSIZ
- GÖRMEK ile BAKMAK
- İŞİTMEK ile DUYMAK
- KORKU ile KAYGI
- GERÇEK ile HAKİKAT
- GERÇEK ile GİBİ
- DOĞRU ile GERÇEK
- KARŞILAŞTIRMA ile KIYAS
- ÖZ ile SONRADAN OLAN
- ERDEM ile MEZİYET
- SANAT ile ZANAAT
- YAYIN ile YAYIM
- AYRINTI ile AYIRTI
- EMEK ile ÇABA
- YÖNETİCİ ile LİDER
- DURUMUNDA OLMAK ile ZORUNLULUK
- KLASİK ile MODERN
- KURAL ile YASA
- PRENSİP ile YASAK
- SUÇ ile HATA
- SUÇ ile KAZA
- HATA ile GÜNAH
- HATA ile AYIP
- GÜNAH ile AYIP
- KUVVET ile KUDRET
- KUVVET ile GÜÇ
- KUDRET ile GÜÇ
- GÜÇ ile ZOR
- AŞK ile SEVGİ
- SEVGİ ile KOŞULSUZ SEVGİ
- GÜVEN ile DAYANMA
- BAŞKA ile ÖTEKİ
- KARŞIT ile DİĞER
- ZİHİNSEL YALNIZLIK ile BEDENSEL YALNIZLIK
- KİBİR ile GURUR
- TEMBELLİK ile ÇALIŞMAMAK
- TEMBELLİK ile MİSKİNLİK
- TEMBELLİK ile AYLAKLIK
- TEMBELLİK ile BEZGİNLİK
- MİSKİNLİK ile BEZGİNLİK
- AYLAKLIK ile ÇALIŞMAMAK
- ÇALIŞMA ile ÜRETİM
- ÇALIŞMA ile VERİMLİLİK
- HIZLI HAREKET ETMEK ile ACELE ETMEK
- ESPRİ ve ŞAKA
- RENKLER ve ZEVKLER
- ZEVK ile HAZ
- ZEVK ile BEĞENİ
- BEĞENİ ile HOŞLANMAK
- ARKADAŞLIK/DOSTLUK ile CİNSELLİK
- HOVARDALIK ile ÇAPKINLIK
- AŞK ile TUTKU
- AŞK ile SEKS
- SEVİŞME ile DÜZÜŞME
- EROTİK ile PORNOGRAFİK
- HEYECANSAL BOŞALMA ile CİNSEL BOŞALMA
- EŞ ile İŞ
- İŞ HAYATI ile ÖZEL HAYATI
- HİJYEN ile TEMİZLİK
- VARLIK ile MEVCUDİYET
- BİR-LİK ile BİRLİK
- SOYUT ile SOMUT
- MADDİ ile MANEVİ
- BAĞIMLILIK ile BAĞLILIK
- GERİLME ile GERİNME
- İÇERİK ile BAĞLAM
- DUALİTE ile DİYALEKTİK (EYTİŞİM)
- AYNİYET ile ANALOJİ
- KARŞI ile DİĞER
- ZEN ile BUDİZM
- ZEN ile HERHANGİ BİR ŞEY
- ARZU/İSTEK ile SEÇME ÖZGÜRLÜĞÜ
- AYNI ÖĞÜNDE YENMESİ / YENMEMESİ GEREKENLERİ
- DİYET ile REJİM
- SÜSLEME ile BEZEME
- ESTETİK ile ESTETİZE
- HİKAYE ile ROMAN
- MÜHENDİS ile MİMAR
- RESİM ile FOTOĞRAF
- ŞARKI ile MÜZİK
- MELODİ ile MÜZİK
- MELODİ ile TINI
- TEMPO ile RİTİM
- FOLKLOR ile HALK OYUNLARI
- SES ile İNSAN SESİ
- SES ile SELEN
- SÖYLEYİŞ ile SÖYLENİŞ
- TÜRKÇE ile DİĞER DİLLER
- ENTEL ile ENTELEKTÜEL
- HATIRLAMAK ile ANIMSAMAK
- DOKTOR ile HEKİM
- ARGO ile KÜFÜR
- EVRİM ile MUTASYON
- ATEİZM ile TEİZM
- ENKARNASYON ile DOĞUM
- RE-ENKARNASYON ile NEW-ENKARNASYON
- YOGA ile MEDİTASYON
- MEDİTASYON ile KONTEMPLASYON
- TELEPATİ ile DURUGÖRÜ
- TELEKİNEZİ ile LEVİTASYON
- İRTİCA ile İLTİCA
- İMAN ile DİN
- İTİKAT ile İNANÇ
- “BİR BEN VAR BENDE, BENDEN İÇERU” OLAN BEN ile BEN (I ile ME)
- BEN ile BEN-İM
- KARMAŞA ile KARGAŞA
- VS. ile VB.
- AYNI SÖZCÜĞÜN / TERİMİN FARKLI ALANLARDAKİ KULLANIMLARI
- HOMONYME (ADAŞ) (SÖYLENİŞ VE YAZILIŞLARI AYNI, ANLAMLARI FARKLI SÖZCÜKLERİ) (YAZ-YAZ, YÜZ-YÜZ, KARA-KARA VB.)
- SYNONYME (ANLAMDAŞ) (ANLAMLARI AYNI, SÖYLENİŞLERİ FARKLI SÖZCÜKLERİ) (AK-BEYAZ, KARA-SİYAH VB.)
DİLİN, SÖZCÜKLERİN ve KAVRAMLARIN GEREKTİĞİ GİBİ KULLANIMINDA
- BÜTÜN ile TÜM
- TANE ile KİŞİ
- DAHİ ile BİLE
- DOKTOR ile HEKİM
- YANLIŞ ve YALNIZ
- ARTIRMA ile ARTTIRMA
- MÜTEVAZİ ile MÜTEVAZI
- DELALET ile DALALET
- NÜFUS ile NÜFUZ
- TABİİ ile TABİ
- MAHSUR ile MAHZUR
- MÜRTECİ ile MÜLTECİ
- TAKTİR ile TAKDİR
- EŞGAL ile EŞKÂL
- MÜTEHASSIS ile MÜTEHASSİS
- TAHRİFAT ile TAHRİBAT
- SÖYLEYİŞ ile SÖYLENİŞ
- EDEBİ ile EBEDİ
KÖK FARKLILIKLARI
(EŞ ANLAMLIDIRLAR)
- HİS ile DUYGU
- FİKİR ile DÜŞÜNCE
- VAKİT ile ZAMAN
- KUŞKU ile ŞÜPHE
- SOHBET ile SÖYLEŞİ
- HİKAYE ile ÖYKÜ
- AD ile İSİM
- FİİL ile EYLEM
- KELİME ile SÖZCÜK
- HATIRA ile ANI
- ALAKA ile İLGİ
- MESELA ile ÖRNEĞİN
- TAKTİK ile STRATEJİK
- İHTİYAÇ ile GEREKSİNİM
- MİSAFİR ile KONUK
- UĞRAŞ ile ÇABA
- SEBEP ile NEDEN
- KURGU ile MONTAJ
- HAFIZA ile BELLEK
- MÜSAHHİH ile DÜZELTMEN
- TASA ile ENDİŞE
- ŞÖFÖR ile SÜRÜCÜ
- APOSTROF ile KESME
- î eki ile -sel eki
YAZIM / KULLANIM YANLIŞLIKLARI VE DOĞRULARI
- BÜTÜN yerine TÜM
- TANE yerine KİŞİ
- İNSANOĞLU yerine İNSAN / İNSANLIK
- ÖZÜRLÜ yerine ENGELLİ
- DOĞRU yerine YERİNDE
- YARARLI / ZARARLI yerine UYUMLU / UYUMSUZ
- ANTİPARANTEZ yerine ARTIPARANTEZ
- BEDAVA yerine ÜCRETSİZ
- KARŞINDAKİ yerine DİĞERİ
- KARŞIN yerine RAĞMEN
- DOKTOR yerine HEKİM
- KANUN yerine YASA
- SAVAŞ yerine MÜCADELE
- VEJETERYAN yerine VEJETARYEN
- GÖZÜKÜYOR yerine GÖRÜNÜYOR
- YALNIŞ yerine YANLIŞ
- YANLIZ yerine YALNIZ
- ARTTIRMA yerine ARTIRMA
- TAKTİR yerine TAKDİR
- KANPANYA yerine KAMPANYA
- HASTANE yerine HASTAHANE
- EKZOZ yerine EGZOZ
- HAMMAL yerine HAMAL
- TİSKİNTİ yerine TİKSİNTİ
- EŞKİ yerine EKŞİ
- FALİYET yerine FAALİYET
- ULUSLAR ARASI yerine ULUSLARARASI
- HERKEZ yerine HERKES
- PROBLEM yerine SORUN
- GENE yerine YİNE
- ZARF yerine İLGEÇ (dil bilgisinde)
- X / x yerine KS / ks
KENDİNİZE SORUN!
- Fizyolojimle, fiziki alanlarla ve sınırlı bilgimle mi hareket ediyorum?
- Cinsellik hakkında neler biliyorum.
- Kendimi gerçekten tanıyor muyum? Kendimi ne kadar tanıyorum?
- Özgürlüğümün sınırları nelerdir, neler olmalıdır?
- Düşünce, duygu ve davranışlarımın farkında mıyım?
- En çok ve en yoğun yaşadığım nefesimi ne kadar tanıyor ve kullanıyorum? Çeşitleri/egzersizleri nelerdir?
- Sağlık ve beslenme hakkında neler biliyorum ve bu konuda nasıl bir tutum içindeyim? Ve olması gerekenin ne olduğunu araştırarak gerektiği şekilde yaşayabiliyor muyum?
- İletişim esasını tüm ilişkilerimde devrede tutuyor muyum?
- En önemli ve/veya olmazsa olmazlarım nelerdir? İnsan(lık) için neler olmalıdır?
- Zamanı ne kadar iyi değerlendirebiliyorum?
- An nedir? An’ı ne kadar yaşayabiliyorum?
- Geçmiş ve gelecek saplantılarım nelerdir?
- Ben nedir? Nasıl “Ben’im” denebilir?
- Benim olan nedir?
- Enerjilerimi ne kadar kullanabiliyorum?
- Doğayla olan yakınlığım ne kadar? Ne kadar doğalım?
- Düşünce ve eylemlerimde ne kadar uyum ve bütünlük içindeyim?
- Gelişimimi ve değişimimi ne kadar kontrol ediyorum?
- Eğitim konusunda olması gerekenler ve katkılarım nelerdir?
- Misyonum nedir, ne/neler olmalıdır?
- Dernek, vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarıyla ilişkilerim var mı?
- Korna çalmamak ve gürültü yapmamak için ne kadar uğraşıyorum?
- Sigaraya ve dumanına karşı olan bilinçliliğim ne kadar?
- Cep telefonları ve baz istasyonlarının sağlığımız ve çevre üzerindeki etkilerinden haberdar mıyım, tutumum ne, nasıl olmalı?
- Cep telefonlarının gereksiz ve yersiz kullanımının, ona olan yapay bağımlılığımın farkında mıyım?
- Kitap okuyor muyum? Yeterli mi?
- Pasif/hareketsiz zihniyet ve bedene mi sahibim?
- Sevgimde ne kadar koşulsuzum?
- Ne biliyorum? Nelerin, ne kadar farkındalığındayım?
- Bazı bilinemeyecek olanların ve bilinemeyecek yönlerinin olduğunu doğru olarak algılıyor muyum?
- Gerçek olarak nitelendirdiklerimizin, ne kadar gerçek olduğundan, ne kadar eminim?
- Başarı nedir? Bu konudaki düşüncelerim ve bildiklerim yeterli mi?
- İstediklerim nelerdir ve onlar için ne yapıyorum? Gerçekten istiyor muyum?
- İsteklerimde ne kadar içten, samimi ve ciddiyim? Ne kadar çaba harcıyorum?
- Sistem nedir? Ne olmalıdır? En iyi sisteme örnek nedir? Ne kadar gerekli?
- Çocuklar ve yaşlılar için ne yapıyorum?
- Hayata ve yaşananlara gülümseyerek bakabiliyor muyum?:)))
- Kendime değer veriyor muyum, kendi özgüvenimi ve özsaygımı geliştirebildim ve/veya gerçekleştirebildim mi?
- Tercih ederek yaşama bilinçliliğine sahip miyim?
- Karıştırmamam gerekenler nelerdir?
- Üretime olan katkım nedir, ne olmalıdır? Nasıl ve ne üretebilirim?
- Günümü umut/pozitiflik içinde mi, umutsuzluk/negatiflik içinde mi değerlendiriyorum?
- İnsan ve insanlığın sorunları üzerinde neler yapabilirim?
- Dünyadaki açlık sorunu için ne yapılabilir?
- Et ve hayvansal ürün tüketimim hakkında ne kadar bilinçliyim?
- Hayvanlara ve diğer türlere saygılı mıyım, ne kadar değer veriyorum?
- Hayvanlar konuşabilselerdi onları yemeye cesaret eder miydim?
- Ağaçlara, yeşile ve bitkilere saygılı mıyım? Onların bulunduğu yerlere çöp atmıyorum, değil mi?
- Çiçek hediye etmenin ve/veya almanın yanlışlığı üzerinde hiç düşündüm mü?
- Alkol ve uyuşturucu sorunu hakkında bilgi ve bilincim yeterli mi?
- Suyun hayatımızdaki yeri ve önemi nedir?
- Dokunmanın ve sarılmanın değerini neden hala anlayamıyorum?
- Hijyen ve temizlik arasındaki farkı biliyor muyum?
- Sabun ve türevlerinin tüketiminde bilinçli miyim?
- Dili ve kelimeleri doğru kullanma çabası içinde miyim?
- Anlamak için gerekenler nelerdir?
- Spor yapıyor muyum?
- Sanata ve mizaha ne kadar yer veriyorum/vereceğim hayatımda?
- Bilgiye ve zaten bende varolan bilgilere ulaşmam ne kadar kolay?
- Satranç gibi bir oyunu ve hayatımızın kombinasyonlarını algılama/değerlendirme potansiyelim nedir?
- Çevre ve ekoloji için yapılabilecekler nelerdir?
- Trafik kuralları ve genel toplum kurallarında ne kadar dikkatli ve saygılıyım?
- Kişisel tercihlere saygılı mıyım?
- “Evet” ve “Hayır”larım neler?
- Dünyayı, mikro ve makro kozmosu ne kadar algılayabiliyorum?
- Kendim ve başkalarıyla olan ilişkimde ne kadar adilim?
- Teknolojik gelişmeyi takip ediyor ve uyum sağlayabiliyor muyum?
- Gereksiz tüketimlerim neler?
- İsrafa neden olacak uygulamalarım var mı?
- Bilimsel düşünce yapısına sahip miyim?
- Dişlerimi düzenli fırçalıyor muyum?
- Yeterli ve gerektiği şekilde, gerektiği kadar mı eğleniyorum?
- Güvenliğe, duygusallığıma ve güce yönelik saplantım var mı?
- Saplantılarım nelerdir? Çözmek için neler yapmalıyım?
- Estetik arayışlarım ne derecede?
- Engelli olan vatandaşlarımızın imkanlarının artması için neler yapabilirim?
- Hayal gücümün sınırlarını ne kadar zorluyorum?
- İlk yardım konusundaki bilgim ve yeterliliğim nedir?
- Düzenli kan bağışı yapıyor muyum? Organlarımı bağışlamak için neyi bekliyorum?
- Ücretsiz konferansları ve sosyal faaliyetleri değerlendiriyor muyum?
- Sinema, tiyatro, konser gibi faaliyetlerden haberdar mıyım?
- Televizyonun karşısında geçirdiğim zamanın farkında mıyım?
- Yaptığım yanlışlıklardan ders alıyor ve tekrar etmemek için gereken çabayı gösteriyor muyum?
- Geri dönüşüme, ufak da olsa katkılarım neler?
- Düşünce ve bilgilerimde birincil ve ikincil olması gerekenler nelerdir?
- Ailemle, kendimle ve maddelerle bağımlılık mı, bağlılık halinde miyim?
- Paranın ve birçok madde ve zihniyetin amaç mı, araç mı olduğunu düşündüm mü?
- Dinlemeyi biliyor muyum?
- Kişisel ve toplumsal kalıplarımı tekrar değerlendiriyor muyum?
- Savunucu bir yapım var mı? (Varsa) Bunu nasıl değiştiririm?
- Gurur, kibir gibi yersiz zihniyet ve tutumlara sahip miyim?
- Övünerek ve/veya komplekslerimle hayatımı sınırlandırmıyorum, değil mi?
- Hırs, nefret, kaygı/korku, öfkeden yoksun/arınmış bir zihne sahip miyim?
- Eksiklilik ve yetersiz bilgiyle oluşan etiketleme ve sınırlama gibi olumsuz alışkanlıklarımdan da uzak kalabiliyor muyum?
- Bardağımdaki şekeri karıştırırken, kaşığımı çarptırarak ses mi çıkartıyorum?
- Planlı ve düzenli hareket etmek için çaba sarf ediyor muyum?
- Günlük yürüyüşümü yapıyor muyum?
- Gezebilmek için çabam var mı?
- Hiç opera ve bale seyretmedim mi halâ?
- Hobi seçimlerimde kriterlerim neler?
- ŞİMDİ! değilse, ne zaman?
