İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin yayınlanmasından yaklaşık olarak iki bin beş yüz sene önce yazılmış ve içeriğinde köleliğin kaldırılması, din, dil, ırk ayrımına son verilmesi gibi konular barındıran Kiros Silindiri, dönemin Pers Kralı 2.Kiros tarafından M.Ö. 539 da Babil de yazdırılmıştır. Kral 2. Kiros, Pers İmparatorlukları’ndan Akamanış Hanedanı’nı kuran ve “Büyük Kiros”, “Büyük Keyhüsrev” adlarıyla da bilinen Pers Kralı’dır.
Kiros, M.Ö. 559’da Medya İmparatorluğu’nun bir bölgesi olan Anşan’ın yöneticisi olmuştu. M.Ö. 550 yıllarında Kral Astiages’i bozguna uğratıp Medya Krallığı’nı Pers İmparatorluğu’nun merkezi yaptı. M.Ö. 549 yılında Lidya Kralı Kroesus yenilgiye uğratarak Batı Anadolu’yu ve buradaki Yunan şehir devletlerini de ele geçirdi. M.Ö. 539’da Babil kentini fethedip Filistin’i de içine alarak Orta Doğu’nun çoğunu hükümdarlığı altına aldı. Orta Asya’da Massagetler ile savaşta öldüğü düşünülmektedir.
Kiros Silindiri, üzerinde dönemin diplomasi dili olan Akadca ile yazılmış bir bildiri bulunan, 23-11 cm. ebatlarında kilden yapılmış fıçı şeklinde bir yapıttır. Babil’in fethinden sonra İmparator Kiros tarafından yayınlanan bildiride, kazanılan savaşların kayıtları ile bağışlayıcı kanunların yanı sıra kraliyet soyuyla ilgili bilgiler yer almaktadır. Kral Kiros yayınladığı bildiride şöyle seslenmektedir:
“Ben, dünyanın kralı, büyük kral, güçlü kral, Babil kralı, Sümer ve Akad kralı, dört çeyreğin kralı, büyük kral Ansan kralı Kambis’in oğlu, büyük kral Ansan kralı Teispes’in ebedi kraliyet soyundan gelen Kiros’um. Babil’e barışçı bir şekilde girdiğimde kraliyet sarayına yerleştim. Zevkler ve mutluluklar ortamına. Büyük efendimiz Marduk bana, Babil’i sevdiren yüce bir kalp bahşeyledi. Günlük işlerimle bu cömert kalbim bana yol gösteriyor. Büyük ordum Babil’e kan dökmeden yürüdü; kimsenin Sümer ve Akat halklarını korkutmasına izin vermedim. Babil’in ve tüm kutsal merkezlerinin iyiliğini aradım. Nabonide’in (Son Babil kralı) ona yüklediği ve ne tanrıların istediği, ne de halka yakışan angaryaya son verdim. Bezginliklerini ortadan kaldırdım, onları özgürlüklerine kavuşturdum. Büyük efendimiz Marduk, icraatlarımdan hoşnut kaldı. Beni kutsadı…”
II. Kiros silindirde daha sonra halka can, mal, namus güvencesi verdiğini, dil, din özgürlüğü tanıdığını, kimsenin inancına karışmadığını, her türlü inanca saygı gösterdiğini, ırk ayrımcılığını ortadan kaldırdığını, yöneticilerini seçme hakkı tanıdığını, devletler arasındaki anlaşmazlıkların barışçı yollardan çözümü için uğraştığını anlatıyor.
Kiros Silindiri 1879 yılında Asur bilgini Hormuzd Rassam tarafından Babil’deki Marduk Tapınağı’nda bulunmuştur. Günümüzde Londra’daki Britanya Müzesi’nde sergilenmekte olan silindirin birebir kopyası halen Birleşmiş Milletler’in New York’taki karargâhında sergilenmektedir.
Günümüzde insan hakları ihlallerinin en fazla olduğu bölgenin tarihinde, dönemin insanlarını kölelikten bireyliğe yasalarla taşıyan Kiros Silindiri gibi bir örneğin olması oldukça düşündürücü. Hatta insan hakları ihlallerinden sorumlu olan ülkelerin bu bildiriyi şu anda kendi sınırları içinde sergiliyor olmaları daha da düşündürücü. Yaşadığı dönemin insanlarına tanıdığı hakların ve eşitliklerin bir gün bütün dünyaya yayılması umuduyla Kral Kiros ’a selam olsun.
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Kiros
