Aromaterapi, bitkilerde bulunan uçucu yağlarla yapılan tedavi sistemidir. Uçucu yağlar oda sıcaklığında buharlaşırlar ve eterik yağ, esans veya esansiyel yağ olarak da isimlendirilirler.
Aromaterapi, Eczacılık Fakültelerinin 3. ve 4. sınıflarında okunan Farmakognozi dersinin pratikteki uygulanışı olan Fitoterapi’nin (bitkilerle yapılan tedavi sistemi) bir yan koludur ve destekleyici tedavi yöntemidir.
Uygulamada kullanılan yağlar bitkilerin kök, çiçek, yaprak gibi bölümlerinden elde edilen saf uçucu yağlardan oluşur.
Bir bitkinin özel bir yerinden elde edilen esansın kimyasal ve tıbbi özellikleri, bitkinin ait olduğu kısmına göre farklılıklar gösterebilmektedir.
Bitkilerde uçucu yağlar bitkilerin özel salgı organları ve parenkimatik hücrelerinde bulunurlar.
Aromaterapi, fiziksel, mental, ruhsal sağlık ve güzellik için uygulanır.
Uçucu yağların tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Bunun için 5000 yıl önceye gitmek gerekir. En eski distilasyon cihazı M.Ö. 3000 yılına aittir. Eski Mısır’da çam esansı biliniyor ve kullanılıyordu. Tutankamon’un mezarı 1922 yılında açıldığında bulunan kaplarda rastlanan değişik türdeki ağaç reçineleri de bunun bir kanıtıdır.
Fakat esas gelişmesi Ortaçağda olmuştur.
1900’lü yılların başında Fransız kimyager Gattefosse laboratuvarında bir deney yaparken kaza ile elini yakınca, acısını hafifletmek için yanında duran ve içinde lavanta yağı bulunan kaba elini daldırdı. Bu yağın elini süratle iyileştirdiğini fark edince bu konuda çalışma ve araştırmalar yaptı. 1928 yılında bu konuda yayınlanan ilk kitapta aromaterapi deyimini de kullanan ilk kişi olarak literatüre geçmiştir. Bir başka araştırmacı hekim olan Dr. Jean Valnet de İkinci Dünya Savaşı’nda yaraları tedavi etmek için aromaterapi uygulamıştır. Biyokimyacı Madam Maury ise konuyu kozmetik ve gençleşme tedavilerine kadar yaygınlaştırmıştır. 1985 yılında, IFA (International Federation of Aromatherapists) Uluslararası Aromaterapistler Federasyonu kurulmuştur.
Uçucu Yağların Elde Edilişi:
1-Distilasyon Yöntemleri:
– Su distilasyonu
– Su + buhar distilasyonu
– Buhar distilasyonu (taze droglar için kullanılır)
2-Tüketme Yöntemleri: Parfümeri esansları elde etmek için kullanılır.
3-Mekanik Yöntemler yollarıyla olur.
Aromaterapiyi Uygulama Metotları:
1-Masaj: Bu uygulama insan organizmasının kemik, kas yapısı ve sinir sistemini iyi bilen masörlerce yapılmalıdır. Masaj yapmak için uçucu yağlar doğrudan kullanılmaz, çünkü tahriş edebilirler. Taşıyıcı yağlarla seyreltmek gerekir. Seçilen yağın yapısı ve tedaviye uygun olması alınacak sonucu güçlendirmektedir.
Burada esas olan, bakım esnasında seçilecek yağın kişinin terapi amacına uygun olması ve terapinin etkisine uyum sağlamasıdır. Örneğin, uyarıcı bir terapide aşırı sakinleştirici etkideki bir yağ kullanılmazken, asabi biri tedavi ediliyorsa, ağır kokulu bir temel yağ seçilmemeye dikkat edilmelidir.
2-Kompres: İhtiyaca göre soğuk veya sıcak uygulanabilir. Soğuk kompres, baş ağrıları, burkulmalar ve şişmelerde faydalıdır. Sıcak kompres, kas ağrıları, artrit, romatizma, diş ağrıları ve apselerde yararlı olur.
3-İnhalasyon: Bu metot özellikle üst teneffüs yolu rahatsızlıkları, soğuk algınlığı, nezle, sinüs rahatsızlıkları, öksürük, boğaz problemlerinde ve cilt bakımında kullanılır. İçinde kaynayan su bulunan bir kaba, 3–4 damla uçucu yağ damlatıldıktan sonra, baş üzeri bir havlu ile kapatılıp birkaç dakika derin nefes alınması ile uygulanır. Ayrıca evlerde, salon veya odalarda, koku taşları veya koku lambaları üzerine uçucu yağ veya uçucu yağ karışımları ilave edilerek, sakinleştirici, dinlendirici, rahatlatıp neşelendirici, kışın soğuk algınlıkları için koruyucu ve tedavi edici ortamlar yaratılır.
4-Banyo: Bitki banyolarının esası Fitobalneoloji’dir. Banyolar; uyku bozuklukları, sinirlilik, romatizmal hastalıklar, soğuk algınlığı ve enfeksiyonal deri hastalıklarının tedavisinde başarıyla kullanılmaktadırlar.
Aromaterapi, güzellik ve cilt sağlığı sorunlarında; cilt nemlendirici kompresler, cilt temizleyici kokulu sular, cilt dinlendirici buğular ve masajlar yoluyla faydalı olur.
Aromaterapide kullanılan uçucu yağlar (eterik yağ, esans), ağzı sıkı kapalı, teflon kapaklı renkli cam şişelerde, +4 derecede nem oranı düşük buzdolabında saklanmalıdırlar.
Uçucu yağlar, doğal yağlar olup, yan etkileri az ve oldukça pahalıdırlar. Alkol, aldehit, keton, ester ve terpenleri içerirler.
Uçucu yağlar; antiseptik, antibakteriyel, antifungal, antiviral, antispazmodik, antioksidan etkiler taşırlar.
Uçucu Yağların Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar:
1- Uçucu yağlar dâhilen kullanılmazlar.
2- Masaj yapılırken, mutlaka taşıyıcı yağlarla seyreltilerek kullanılmalıdırlar.
3- Uygulama sırasında uçucu yağlar göze kaçırılmamalıdır.
4- Küçük çocuklar ve ev hayvanlarından uzak tutulmalıdırlar.
5- Hepatit, epilepsi, kanser, Parkinson, alerji gibi ciddi rahatsızlıkları olanlar mutlaka önce doktorlarına danışmalıdırlar.
